काभ्रेपलाञ्चोक : पाँचखाल नगरपालिकाले कृषकलाई जैविक विषादी तथा जैविक मल बनाउने प्रविधि सिकाएपछि विषादीको प्रयोगमा कमी आउन थालेको छ ।
नगरपालिकाले प्रशिक्षक कृषक उत्पादन गर्ने समेत उद्देश्यले ‘लभ ग्रिन नेपाल’को सहकार्यमा ६०० कृषकलाई एकीकृत शत्रुजीव व्यवस्थान प्रविधि ९आइपीएम० कक्षा सञ्चालन गरी उक्त प्रविधि सिकाइको हो । नगरप्रमुख महेश खरेलले ‘पाँचखाल नगर, कृषि नगर’ भन्ने उद्देश्यअनुरुप कृषिमा थप परिवर्तन ल्याउन यस्तो योजना ल्याइएको जनाउँदै उहाँले माटो परीक्षण गरी सुधार गर्न प्रदेश नं ३ सरकारबाट प्राप्त माटो परीक्षण ल्याव सञ्चालनमा ल्याइएको जानकारी दिनुभयो ।
“अब प्रत्येक वडामा मोबाइल माटो परीक्षण गर्ने योजनामा छौँ”, नगरप्रमुख खरेलले भन्नुभयो । माटो सुधारका लागि कृषकलाई सहुलियत मूल्यमा प्रारम्भिक चरणमा एक लाख किलो चुन वितरण गर्ने योजना बनाइएको उहाँले जानकारी दिनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “यसबाट पाँचखालको उत्पादन क्षेत्रको माटोलाई पहिलेकै अवस्थामा ल्याइनेछ, क्षेत्र र माटोको अवस्था हेरी अग्र्यानिक खानयोग्य तरकारी उत्पादन गर्न कृषकलाई प्रेरित गरिनेछ ।”
पाँचखालको तरकारी खेतीलाई प्रवद्र्धन गर्न १० लाख लिटर क्षमताको ‘रिचार्ज’ पोखरी निर्माण गरिएको छ भने तरकारी उत्पादनमा असर पु¥याएको प्लाइ उद्योगलाई बन्द गराई इँटा उद्योगलाई वातावरणमैत्री बनाउन पत्राचार गरिएको छ । “तरकारीमा विषादी न्यूनीकरण गर्न तथा कम लागतमा तरकारी उत्पादन गर्न आइपीएम पाठशालाले थप मद्दत गर्ने अपेक्षासमेत गरेका छौँ”, नगरप्रमुख खरेलले भन्नुभयो ।
यसैगरी, पाँचखाल क्षेत्रको सामुदायिक तथा संस्थागत विद्यालयका विद्यार्थीलाई तरकारी तथा अन्य बालीमा विषादी प्रयोग न्यूनीकरण सचेतना कार्यक्रम सञ्चालन गरिएको छ । विद्यार्थीलाई अनाधिकृत विषादी प्रयोग गर्दा मानव स्वास्थ्य तथा कृषि तथा वातावरणमा पर्ने असरबारे गत भदौ दोस्रो साताबाट सचेतना गराउँदै आइएको हो ।
नगरको सहकार्र्यमा पाँचखाल क्षेत्रका विद्यालयका ९ र १० कक्षाका विद्यार्थीलाई कक्षामै विषादीको अनाधिकृत प्रयोगले मानव स्वास्थ्य तथा कृषि पर्यावरण प्रणालीमा पर्ने असरबारे भिडियो, अडियो तथा अन्य प्रस्तुतिबाट जानकारी गराउँदै आइएको लभ ग्रिन नेपालमा कार्यकारी निर्देशक नारायण ज्ञवालीले बताउनुभयो ।
सरकारी तथा निजीस्तरबाट सञ्चालित विभिन्न सेचतना कार्यक्रमले पाँचखालमा विषादी प्रयोग कम हुँदै गएको तथ्याङ्कले देखाएको छ । पाँचखाल क्षेत्रमा उत्पादित विभिन्न थरिका तरकारीमा विषादीको अवशेषको मात्र परीक्षण गर्दा खानयोग्य भन्दा पनि कम इमिसन रेट भएको जिल्लास्थित कृषि ज्ञान केन्द्रले जनाएको छ । केन्द्रका अनुसार ३५ देखि ४५ इमिसन रेटसम्म भएका तरकारी खानयोग्य हो भने पाँचखाल क्षेत्रमा हाल १० देखि २० इमिसन रेटसम्मका तरकारी उत्पादन भइरहेका छन् ।